سیلک

silk screen

چاپ سیلک اسکرین بدون نیاز به دستگاه های گران قیمت و حجیم امکان چاپ بر روی سطوح مختلف مانند پارچه، چوب، دیوار، فلز، پلاستیک، جیر، چرم، سرامیک، کاغذ، شیشه، آینه، چینی، فیبر های مدار چاپی و… را امکان پذیر می سازد.

از چاپ سیلک برای اجسام حجم دار و مدور مانند بطری ها نیز می توان استفاده کرد.

تکنیک چاپ سیلک از معتبرترین شیوه های گرافیک قرن حاضر محسوب می شود.

زیرا توانایی های خاصی که در چاپ سیلک اسکرین موجود است در سایر چاپ ها وجود ندارد.

ظرافت طرح چاپ سیلک امروزه به کمک کامپیوتر و استفاده از توری های مناسب تا حد زیادی افزایش یافته است

به طوری که یکی از بهترین روش های چاپ روی سرامیک و چینی که طرح های دقیق و ظریف نیاز دارد استفاده از چاپ سیلک می باشد.

تاریخچه:

قدمت قدیمی ترین نگاره های مصور روی استخوان، سنگ و دیوار غارها به ١۵٠٠٠- ١٠٠٠٠ سال قبل می رسد اولین اثرها با قرار دادن دیس روی دیوار غار و فوت کردن رنگ قرمز گل اخری روی آن ایجاد گردیده است.

سومری ها حدود ١٢٠٠ سال قبل از میلاد مسیح ایجاد طرح با مهره های استوانه ای سنگی را آغاز کردند.

این مهره ها برای تأیید احکام پادشاهان و حکام مورد استفاده قرار می گرفت و روی سنگ های عقیق، زمرد و یاقوت حک می گردید.

یکی از مدارک به دست آمده مهر داریوش پادشاه هخامنشی است که در موزه لندن نگهداری می شود.

نیز به صورت های مختلف در سراسر جهان به کار می رفته است در ابتدا برای ساخت استنسیل از پوست درختان و چرم سپس از پاپیروس و پارچه استفاده گردید.

در ٩٠٠- ۶٠٠ سال پیش از میلاد روش استنسیل در چین، ژاپن و مصر بدین صورت انجام می گرفت

که ابتدا طرح را روی چرم کشیده و با وسایل برش آن را در می آورند بعد رنگ را روی آن می کشیدند

تا از مناطق خالی عبور کند و طرح چاپ گردد برای ایجاد نقش های پیچیده تر و جلوگیری از پاره دن استنسیل، جاهای خالی آن را با تارهای موی انسان یا حیوانات پوشاندند بدین ترتیب امکان پخش رنگ به مقدار بسیار زیادی کاهش و ظرات طرح چاپ شده افزایش یافت این طریقه در اواخر قرن هیجدهم در ژاپن با نام Yuzen Printing متداول گردید بعد از آن موی انسان جای خود را به نخ های ابریشمی داد.

در سال ١٨۵٠ در شهر لیون فرانسه تحول از چاپ استنسیل به چاپ بدین صورت انجام گرفت که به جای چسباندن پارچه ابریشمی روی استنسیل، استنسیل ها را بدون آنکه خط اتصال به یکدیگر داشته باشند روی توری ابریشمی چسباندند و بعد از آن به جای استنسیل از مواد مقاوم کننده دیگر برای پوشش منافذ توری ابریشم استفاده کردند و کلمه سیلک اسکرین (SILK) به معنای ابریشم روی این روش چاپ ماندگار گردید.

در سال ١٩٠٧ امتیاز چاپ با شابلون های توری به نام ساموئل سیمون در منچستر انگلیس ثبت گردید.

با کشف مواد حساس به نور در سال ١٩۵٠ و روش های سازی و به کار بردن ماشین های پیشرفته چاپ اسکرین و روتاری صنعت چاپ گام های بلندی را در ترقی برداشت و امروزه نیز با کشف روش های مختلف چاپ و خمیر رنگ های متفاوت این صنعت در حال توسعه و پیشرفت می باشد.

کلمه چاپ نیز اولین بار در قرن هفتم هجری به صورت چاو وارد زبان فارسی گردید و ریشه آن کلمه چینی (CAU) می باشد.

در این زمان پادشاه مغول به نام گیخاتون در ایران فرمانروایی داشت

و به علت بحران مالی و اقتصادی زیاد بنابر پیشنهاد یکی از افرادی که به کشور چین سفر کرده بود

و به جای زر و سیم نوعی برگه بهادر به نام چاو را در ایران رایج کرد تا بدینوسیله قادر به رفع بحران مالی گردد

ولی بعدها به واسطه نارضایتی مردم مجبور به ابطال این برگه ها گردید.

از آن پس کلمه چاپ به معنای فریب و غارت در ایران متداول گردید.

انواع ماشین های چاپ: امروزه ماشین های چاپ تنوع بسیار زیادی پیدا نموده اند

ولی معمولاً اساس کار آنها بر یکی از موارد زیر استوار می باشد.

برجسته بودن سطوح چاپ کننده گرد بودن سطوح چاپ کننده مسطح بودن سطوح چاپ کننده

با استفاده از تدافع دو فاز آب و روغن مسطح بودن سطوح چاپ کننده با استفاده از توری (چاپ سیلک)

آشنایی با مواد اولیه چاپ:

رنگ ها (Colorants) رنگ های مورد مصرف در چاپ سیلک تنوع بسیار زیادی دارند.

بیشتر بخوانید محاسبه عطف

قدرت گرفته از افزونه نوشته‌های مرتبط هوشمند

ولی هریک از آنها در یکی از دو دسته زیر قرار می گیرند:

ـ رنگ های نفوذ پذیر در زمینه (Dyes)

ـ رنگ های غیر قابل نفوذ در زمینه که به کمک یک ماده چسباننده تثبیت می شوند.

(Paints) در دسته اول رنگ ها به صورت مولکول ها جدا از یکدیگر در می آیند و نفوذپذیری آنها به داخل زمینه به سهولت صورت می گیرد.

رنگ های دسته دوم برخلاف رنگ های نفوذی به دلیل آنکه به صورت مولکول های جدا از یکدیگر در نمی آیند به صورت ذرات درشت تری هستند و قابل نفوذ به داخل زمینه نیستند و باید به کمک یک ماده چسبانده بر روی زمینه قرار گیرند.

مواد چسباننده و رزین ها (Bindres) مهمترین وظیفه رزین ها ایجاد فیلم روی سطح مورد نظر و محبوس کردن مواد رنگی می باشد رزین ها به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند.

مواد غلظلت کننده (Thickenrs) برای جلوگیری از حرکت و جابه جایی محلول رنگ در چاپ لازم است

که محلول رنگ غلیظ شود بدین منظور از موادی به نام غلظت دهنده استفاده می شود.

غلظت دهنده ها بر حسب منبع تهیه آنها به سه دسته تقسیم می شوند:

ـ غلظت دهنده های طبیعی مانند کتیرا

ـ غلظت دهنده های نیمه مصنوعی مانند صمغ انگلیسی

ـ غلظت دهنده های مصنوعی مانند پلی وینیل الکل رقیق کننده ها و حلال ها (Solvents & Diluents) مایعات فراری هستند

که به منظور حلالیت اجزای دیگر و یا تغییر گرانروانی خمیر به آن افزوده می شوند.

یک حلال مناسب باید دارای مشخصات زیر باشد: محلول های پایداری را ایجاد کند و به مرور زمان تغییر نکند؛

دارای سرعت تبخیر مناسب باشد؛

بوی خیلی شدید نداشته باشد؛ غیر سمی باشد؛

با اجزای دیگر خمیر واکنش ندهد؛ ارزان باشد.

انتخاب صحیح یک حلال تأثیر زیادی بر خواص گرانروانی و سرعت خشک شدن آن دارد.

خشک کن (Drier) در خمیرها بر پایه آب به علت تبخیر سریع و خشک شدن رنگ نیازی به خشک کن نمی باشد ولی در خمیرها بر پایه روغن به علت دیر خشک شدن روغن استفاده از خشک کن الزامی است.

خشک کن ها موادی هستند که نقش کاتالیزور را در بالا بردن اکسیداسیون روغن های مصرفی در خمیر ایفا می کنند.

خشک کن های مایع از اسیدهای آلی با نمک های سنگین فلزی سنگین می باشند فلزات مورد استفاده غالباً کبالت، سرب، منگز و کلسیم می باشند.

نرم کن (Plastisizer) نقش اصلی نرم کن ایجاد خاصیت انعطاف و عدم شکنندگی فیلم چاپ می باشد تا در اثر تا شدن و بسته بندی و چروک پذیری فیلم چاپ شکسته نشود.

نرم کننده ها معمولا براقیت فیلم چاپ را افزایش می دهند و علاوه بر آن خاصیت روانی و قلم خوری و مقاومت در برابر ضربه را در خمیر چاپ می افزایند.

به عنوان نرم کن از روغن های خشک شونده مانند روغن نارگیل نیز می توان استفاده کرد.

معمولاً نرم کن ها استحکام مواد چسباننده را کاهش می دهند.

مواد ضد کف (Anti Foam) کف ترکیب دو فاز مایع و گاز می باشد که در هنگام هم زدن خمیر با وارد شدن هوا در مایع صورت می گیرد آب فضای مناسبی برای ایجاد کف به شمار می رود.

به همین دلیل در غلظت دهنده امولسیون و رنگ های امولسیونی استفاده از ضد کف ضروری است.

مواد ضد کپک مواد ضد کپک یا باکتری به منظور ممانعت از فعالیت میکرو ارگانیزم ها بر روی سطح، در خمیر چاپ مورد استفاده قرار می گیرد.

رایجترین مواد ضد کپک یا باکتری ترکیبات جیوه، فنل و فرمالدئید می باشند.

مواد جاذب رطوبت این مواد جاذب آب هستند و باعث حلالیت بهتر مواد رنگ زا می شوند

وجود این مواد در رنگرزی به علت حلالیت خوب رنگ در آب الزامی نمی باشد

ولی خمیرخای چاپ بدون استفاده از این مواد جذب خوبی را روی کالا نشان نمی دهند

این مواد با افزایش رطوبت در مرحله تثبیت باعث افزایش نفوذ و جذب رنگ در کالا می گردند

به خصوص در مواردی که تثبیت با حرارت خشک انجام می گیرد میزان مواد جاذب رطوبت باید افزایش یابد.

از مواد جاذب رطوبت می توان گلیسیرین و اوره و تیو اوره را نام برد.

روغن ها (Oils) روغن ها با توجه به زمان خشک شدن به سه دسته تقسیم می شوند:

روغن های خشک شونده مانند روغن برزک و روغن ماهی روغن های نیمه خشک شونده مانند

روغن سویا و روغن تال روغن های خشک نشونده مانند

روغن کرچک و روغن نارگیل روش های چاپ و آماده کردن پارچه و کاغذ: امروزه چاپ به طریقه های مختلف صورت می گیرد.

بیشتر بخوانید ساک پارچه ای | ارزان | فوری | گارانتی | چاپ ساک دستی سوزنی

قدرت گرفته از افزونه نوشته‌های مرتبط هوشمند

ولی کلیه این روش ها را می توان در چهار مورد زیر خلاصه کرد.

چاپ مستقیم روی زمینه سفید Direct Printing

چاپ مستقیم روی زمینه رنگی Over Printing

چاپ برداشت Discharge Printing

چاپ مقاوم Resist Printing

سایر تکنیک های چاپ سیلک اسکرین:

فتوسیلک یا روش عکاسی بهترین روش ساخت شابلون است

ولی در مواردی که نیازبه کارهای چاپی با تیراژ کم و عدم دقت بالا باشد روش های دیگری نیز برای پوشاندن منافذ توری وجود دارد.

به عنوان مثال می توان از پارافین برای پوشاندن منافذ توری استفاده کرد بدین منظور می توان

از مدادهای شمعی و یا از پاستیل های روغنی نیز استفاده کرد البته لازم به ذکر است که استفاده از پارافین

فقط در مواردی امکان پذیر است که خمیرهای چاپ بر پایه آب باشند.

مثال دیگر استفاده از چسبهای آبکی برای پوشاندن منافذ توری است البته فقط در مواردی که خمیر چاپ بر پایه روغن باشد.

به هرحال این روش ها هیچکدام کارایی فتوسیلک را ندارند و چاپ طرح های ترام دار و یا دارای خطوط ظریف در این روش ها امکان پذیر نمی باشد.

سایر تکنیک ها کاغذ پوستی، طلق، مداد شمعی، فیلم های برشی می باشد.

چاپ های ویژه :

چاپ مقاوم Resist or Reserve Printing

چاپ برداشت Discharge Printing

چاپ نایلون به روش کلوکو چاپ فلوک Flock Printing

چاپ انتقالی (برگردان) Transfer Printing

دستگاه های تثبیت:

برای تثبیت کالاهای چاپ شده دو روش اصلی وجود دارد.

تثبیت با بخار تثبیت با حرارت خشک از دو روش فوق، تثبیت با بخار عموماً برای همه گروه های مواد رنگ زا مناسب است ولی تثبیت با حرارت خشک به مواد رنگ زای راکتیو و پیگمنت و دیسپرس می شود.

انواع ماشین های چاپ:

امروزه ماشین های چاپ تنوع بسیار زیادی پیدا نموده اند ولی معمولاً اساس کار آنها بر یکی از موارد زیر استوار می باشد.

برجسته بودن سطوح چاپ کننده

گرد بودن سطوح چاپ کننده

مسطح بودن سطوح چاپ کننده با استفاده از تدافع دو فاز آب و روغن

مسطح بودن سطوح چاپ کننده با استفاده از توری (سیلک اسکرین)

آشنایی با مواد اولیه چاپ:

رنگ ها (Colorants)

رنگ های مورد مصرف در چاپ سیلک تنوع بسیار زیادی دارند ولی هریک از آنها در یکی از دو دسته زیر قرار می گیرند:

ـ رنگ های نفوذ پذیر در زمینه (Dyes)

ـ رنگ های غیر قابل نفوذ در زمینه که به کمک یک ماده چسباننده تثبیت می شوند. (Paints)

در دسته اول رنگ ها به صورت مولکول ها جدا از یکدیگر در می آیند و نفوذپذیری آنها به داخل زمینه به سهولت صورت می گیرد.

مواد چسباننده و رزین ها (Bindres)

مهمترین وظیفه رزین ها ایجاد فیلم روی سطح مورد نظر و محبوس کردن مواد رنگی می باشد رزین ها به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند.

مواد غلظلت کننده (Thickenrs)

برای جلوگیری از حرکت و جابه جایی محلول رنگ در چاپ لازم است که محلول رنگ غلیظ شود بدین منظور از موادی به نام غلظت دهنده استفاده می شود.

غلظت دهنده ها برحسب منبع تهیه آنها به دسته تقسیم می شوند:

غلظت دهنده ها بر حسب منبع تهیه آنها به سه دسته تقسیم می شوند:

ـ غلظت دهنده های طبیعی مانند کتیرا

ـ غلظت دهنده های نیمه مصنوعی مانند صمغ انگلیسی

ـ غلظت دهنده های مصنوعی مانند پلی وینیل الکل

رقیق کننده ها و حلال ها (Solvents & Diluents)

مایعات فراری هستند که به منظور حلالیت اجزای دیگر و یا تغییر گرانروانی خمیر به آن افزوده می شوند.

یک حلال مناسب باید دارای مشخصات زیر باشد:

محلول های پایداری را ایجاد کند و به مرور زمان تغییر نکند؛

دارای سرعت تبخیر مناسب باشد؛

بوی خیلی شدید نداشته باشد؛

غیر سمی باشد؛

با اجزای دیگر خمیر واکنش ندهد؛

ارزان باشد.

انتخاب صحیح یک حلال تأثیر زیادی بر خواص گرانروانی و سرعت خشک شدن آن دارد.

خشک کن (Drier)

در خمیرها بر پایه آب به علت تبخیر سریع و خشک شدن رنگ نیازی به خشک کن نمی باشد ولی در خمیرها بر پایه روغن به علت دیر خشک شدن روغن استفاده از خشک کن الزامی است.

خشک کن ها موادی هستند که نقش کاتالیزور را در بالا بردن اکسیداسیون روغن های مصرفی در خمیر ایفا می کنند.

بیشتر بخوانید لوگو تایپ | طراحی لوگو | لوگوتایپ فارسی | لوگو رایگان | logo

قدرت گرفته از افزونه نوشته‌های مرتبط هوشمند

نرم کن (Plastisizer)

نقش اصلی نرم کن ایجاد خاصیت انعطاف و عدم شکنندگی فیلم چاپ می باشد تا در اثر تا شدن

و بسته بندی و چروک پذیری فیلم چاپ شکسته نشود.

نرم کننده ها معمولا براقیت فیلم چاپ را افزایش می دهند و علاوه بر آن خاصیت

روانی و قلم خوری و مقاومت در برابر ضربه را در خمیر چاپ می افزایند.

به عنوان نرم کن از روغن های خشک شونده مانند روغن نارگیل نیز می توان استفاده کرد.

معمولاً نرم کن ها استحکام مواد چسباننده را کاهش می دهند.

مواد ضد کف (Anti Foam)

کف ترکیب دو فاز مایع و گاز می باشد که در هنگام هم زدن خمیر با وارد شدن هوا در مایع صورت می گیرد

آب فضای مناسبی برای ایجاد کف به شمار می رود.

به همین دلیل در غلظت دهنده امولسیون و رنگ های امولسیونی استفاده از ضد کف ضروری است.

مواد ضد کپک

مواد ضد کپک یا باکتری به منظور ممانعت از فعالیت میکرو ارگانیزم ها بر روی سطح، در خمیر چاپ مورد استفاده قرار می گیرد.

رایجترین مواد ضد کپک یا باکتری ترکیبات جیوه، فنل و فرمالدئید می باشند.

مواد جاذب رطوبت

این مواد جاذب آب هستند و باعث حلالیت بهتر مواد رنگ زا می شوند وجود این مواد در رنگرزی به علت حلالیت خوب رنگ در آب الزامی نمی باشد ولی خمیرخای چاپ بدون استفاده از این مواد جذب خوبی را روی کالا نشان نمی دهند این مواد با افزایش رطوبت در مرحله تثبیت باعث افزایش نفوذ و جذب رنگ در کالا می گردند به خصوص در مواردی که تثبیت با حرارت خشک انجام می گیرد میزان مواد جاذب رطوبت باید افزایش یابد.

از مواد جاذب رطوبت می توان گلیسیرین و اوره و تیو اوره را نام برد.

روغن ها (Oils)

روغن ها با توجه به زمان خشک شدن به سه دسته تقسیم می شوند:

روغن های خشک شونده مانند روغن برزک و روغن ماهی

روغن های نیمه خشک شونده مانند روغن سویا و روغن تال

روغن های خشک نشونده مانند روغن کرچک و روغن نارگیل

روش های چاپ و آماده کردن پارچه و کاغذ:

امروزه چاپ به طریقه های مختلف صورت می گیرد.

ولی کلیه این روش ها را می توان در چهار مورد زیر خلاصه کرد.

چاپ مستقیم روی زمینه سفید Direct Printing

چاپ مستقیم روی زمینه رنگی Over Printing

چاپ برداشت Discharge Printing